Wada zgryzu to nieprawidłowe ułożenie szczęki względem żuchwy lub zębów w łukach zębowych, prowadzące do zaburzonego funkcjonowania jamy ustnej. Oprócz nieestetycznego wyglądu, nieprawidłowy zgryz może powodować powstawanie wad wymowy (np. seplenienia), chorób przyzębia i układu pokarmowego (nieprawidłowe przeżuwanie pokarmów) oraz przyczynia się do ustnego toru oddychania. Skutkuje on również bólami szczęki, głowy i karku.
Co powoduje wady zgryzu?
Nieprawidłowości w budowie zgryzu mogą się zacząć już przed narodzinami. Oprócz predyspozycji genetycznych, na ich powstawanie wpływ mają czynniki takie jak zaburzenia hormonalne wpływające na wydzielanie hormonu wzrostu, choroby matki przebyte w pierwszym trymestrze ciąży, niedobory żywieniowe i witaminowe matki podczas ciąży oraz przyjmowanie niektórych leków w jej okresie czy urazy w trakcie ciąży i powikłania przy porodzie. W dalszych etapach życia liczba potencjalnych powodów wady zgryzu rośnie – jest ona skutkiem nieprawidłowej pozycji niemowlęcia przy karmieniu i podczas snu, przedłużonego niemowlęcego trybu połykania czy wad postawy. Nieprawidłowe nawyki, takie jak ssanie i obgryzanie przedmiotów oraz zgrzytanie zębami również mają wpływ na deformację szczęki. Doprowadzić do niej mogą też oczywiście urazy i choroby stawu skroniowo-żuchwowego czy częste infekcje górnych dróg oddechowych.
Jakie są rodzaje wad zgryzu?
Wady zgryzu są klasyfikowane ze względu na nieprawidłowości względem trzech płaszczyzn – szerokości, długości i wysokości – i dzielą się na wady poprzeczne, pionowe, przednio-tylne i rozległe. Mogą być też związane z nieprawidłową liczbą, położeniem lub budową zębów.
Najczęściej występującą wadą jest tyłozgryz, charakteryzujący się cofnięciem dolnego łuku zębowego względem górnego. Cofnięta żuchwa skutkuje tym, że zęby przednie nie stykają się, a artykulacja głosek jest zaburzona. Przodozgryz to zachodzenie dolnego łuku zębowego na górny, podobne do zgryzu krzyżowego, gdzie zęby dolne zachodzą na górne miejscowo lub w całym łuku. Przy zgryzie otwartym zęby w ogóle się ze sobą nie stykają, a szpara niedogryzowa zniekształca wymowę, utrudnia żucie i powoduje obniżenia napięcia mięśni m. in. warg i języka.
Leczenie wad zgryzu
Obecnie większość wad zgryzu da się skutecznie wyleczyć ortodontycznie za pomocą aparatu ruchomego lub stałego. W ortodoncji stosuje się też nakładki korygujące nieprawidłowości w zgryzie. Bardzo zaawansowane wady można skorygować operacyjnym modelowaniem żuchwy. Ortognatyka jest odnogą chirurgii, zajmującą się operacjami dotyczącymi kości tworzących twarz. Chirurgia szczękowo-twarzowa przywraca prawidłowe funkcjonowanie podstawowych funkcji u pacjenta takich jak żucie, gryzienie, połykanie i artykulacja. Poprawia też zniekształcone rysy twarzy, znacznie poprawiając komfort życia operowanego. Najczęściej przeprowadzaną w chirurgii ortognatycznej operacją jest osteotomia, polegająca na przecięciu i ponownym ułożeniu w prawidłowo dopasowanej pozycji szczęki i żuchwy.
Oprócz skorygowania wad kości szczęk i wad zgryzu, pozwala ona też na przygotowanie podłoża pod implanty. Często przed osteotomią wymagane jest przeprowadzenie wstępnego leczenia ortodontycznego, przygotowującego zgryz pacjenta poprzez wyrównanie kształtu i szerokości łuków zębowych. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym, a po przecięciu szczęki przesuwa się ją w odpowiednie miejsce, tak aby spełniała prawidłowe warunki szczękowo-zgryzowe i pozwalała na pełne funkcjonowanie fizjologiczne. Jeżeli jest to konieczne i występuje nadmierny wzrost kości szczęki lub żuchwy wykonuje się również wycięcie fragmentu kostnego. Wszystkie cięcia wykonywane są zewnątrzustnie – po osteotomii nie zostają na skórze żadne blizny. Operacja może być przeprowadzona u dorosłych, ponieważ zakończony został u nich okres rozwojowy kośćca. Po zabiegu wskazana jest rehabilitacja oraz retencja, kontynuacja leczenia ortodontycznego oraz systematyczne wizyty u lekarza.
Pełen efekt zabiegu uzyskiwany jest po 9 do 12 miesiącach. Zdiagnozuj stan zgryzu w https://medicus.com.pl/ we Wrocławiu.
